Blog: "Een FIOD-zaak begint altijd met een redelijk vermoeden"

Ik wilde mijn blog eigenlijk niet beginnen met het woord fraude, want dat vind ik zo’n beladen woord. Maar als fraudecoördinator ontkom ik daar niet helemaal aan. Het is mijn hoofdtaak om de verschillende fraudesignalen en andere aan fraude gerelateerde onderwerpen van de Belastingdienst met de FIOD af te stemmen. Ik zeg we, want ik doe het niet alleen. Het is secuur werk waar verschillende afdelingen en organisaties bij betrokken zijn.

Jaarlijks krijgen we bij de Belastingdienst duizenden signalen van fiscale risico’s binnen uit verschillende hoeken: buitenlandse belastingdiensten, banken, fraudepostbussen, meld misdaad anoniem etcetera. De meeste signalen komen van onze controlemedewerkers die boekenonderzoeken doen. Van die duizenden bespreken we er ongeveer 600 met de FIOD en het OM. Voordat dat gebeurt, doen we eerst zelf onderzoek bij de Belastingdienst.

Sprake van opzet?

Dat onderzoek is belangrijk, want er is bij deze signalen zeker niet altijd sprake van een fout. En als er een fout is gemaakt, hoeft die fout niet opzettelijk te zijn. Er is dan geen sprake van fraude. Bij een onderzoek zien wij bijvoorbeeld dat er ten onrechte aftrekposten in de aangifte zijn opgenomen. Er is dan sprake van een fout. Als er geen sprake is van een opzettelijke fout, dan wordt de aftrekpost niet geaccepteerd en de aangifte gecorrigeerd zonder boete of strafrechtelijk vervolg.

Naar de FIOD

Is er volgens ons een vermoeden van een opzettelijke fout en denken we het te kunnen bewijzen? Dan brengen we de zaak naar de FIOD. We nemen dan ook de ernst en de omvang van de mogelijke fraude mee in de beoordeling om een zaak op te pakken. We bespreken de zaak uitvoerig met de FIOD én het OM (de officier van justitie). Ze bekijken de zaak opnieuw. Soms blijkt dan dat we ons onderzoek niet grondig genoeg hebben gedaan. En soms hebben we het wel gedaan, maar vindt de FIOD bijvoorbeeld dat de fout niet per se opzettelijk is gemaakt omdat jurisprudentie niet duidelijk genoeg is over het onderwerp. Ze proberen dus heel bewust en secuur naar ieder signaal te kijken.

Als zij ook vinden dat er sprake is van een redelijk vermoeden, stelt de FIOD een onderzoek in. Een onafhankelijke rechter stelt uiteindelijk vast of er sprake is van daadwerkelijke fraude.

Zorgvuldig onderzoek

De meeste mensen proberen hun belastingzaken volgens de regels te doen. Wij zijn op zoek naar die paar procent die dat niet doen. Daar hebben we wel data- en selectiemethoden voor nodig, anders sporen we deze mensen nooit op. Wat we in deze processen doen, is ons niet bezighouden met fraudejacht. We doen echt uiterst zorgvuldig onderzoek voordat we een zaak naar de rechter brengen.

Werken aan de financiële veiligheid van Nederland

Zo werken we aan de financiële veiligheid van Nederland. En dat is wat mij zo trekt aan mijn functie. Het stukje aanpakken waar het bewust fout gaat. Dat is de rechtvaardigheid die ik voel. Niet alleen voor de gelden van de overheid, maar vooral ook voor de grote meerderheid van de Nederlanders die altijd netjes betaalt.

Vind je het leuk om meer te weten? Onderstaande animatie geeft uitleg over het traject van signalering tot straf.

Otto Nikkessen
Fraudecoördinator Belastingdienst

Heb je interesse om te werken bij de Belastingdienst? Bekijk dan onze vacatures op werken.belastingdienst.nl.