Ga direct naar de inhoud
Ga direct naar de footer
Nieuwe schuldregeling helpt mensen snel draad oppakken
Publicatiedatum 13-10-2020, 17:00
Dinsdag 13 oktober sloten zo’n 80 gemeentes het zogeheten 'Pact van Noordeinde' over betere schuldhulpverlening. Collectief schuldregelen is één van de maatregelen daarin. De Belastingdienst werkt structureel samen met gemeenten om collectief schuldregelen mogelijk te maken. Mensen met schulden bij de fiscus kunnen daardoor eerder hun leven weer oppakken. Inmiddels loopt er na een succesvolle proef in Den Haag ook een proef in Amsterdam.
Het project om mensen met schulden sneller te helpen, staat niet op zichzelf. Als een van de grote overheidsschuldeisers werkt de Belastingdienst sinds 2015 samen met de NVVK (de branchevereniging voor schuldhulpverlening, sociaal bankieren en bewindvoering). En dat gaat goed, zegt teamleider Eric Smit van het Landelijke Incassocentrum van de Belastingdienst: “De lijnen zijn kort. Het is goed afspraken maken. Het is heel makkelijk om één aanspreekpunt te hebben in plaats van allerlei gemeentes.”
Minder administratie
Volgens de NVVK hebben ruim een half miljoen Nederlanders problematische schulden. De vereniging sloot in juni met de Belastingdienst en vijf andere overheidsorganisaties (UWV, CJIB, Sociale verzekeringsbank, het CAK en DUO) een convenant om de schuldhulp te verbeteren. De collectieve schuldregeling is daarvan onderdeel en moet het afbetalingstraject versimpelen en versnellen. Het gaat bij de Belastingdienst dan vooral om toeslagen die moeten worden terugbetaald, naast inkomstenbelasting die mensen nog verschuldigd zijn.
Hoe werkt het?
Iemand met schulden bezoekt een hulpverlener, die doorgaans door de gemeente wordt betaald. De hulpverlener inventariseert de schulden en neemt contact op met alle eisende organisaties. Die kregen voorheen allemaal een aparte brief over iemand die hen nog achterstallige bedragen moest betalen. In het project collectief schuldregelen krijgen eisers nog maar eens per 7 of 14 dagen een lijst met schuldenaren. Vervolgens kunnen de eisers in één reactie aangeven bij wie ze akkoord gaan voor een afbetalingstraject.
Door deze goede afspraken vooraf kan de Belastingdienst nu binnen 2 weken groen licht geven voor een schuldhulpregeling. Voorheen moest er juridisch en administratief eerst veel worden geregeld en duurde dat zo’n minimaal 8 weken. De regeling levert nog een innovatie op: Waar eisers vroeger bij een afbetalingsregeling jaarlijks een bedrag van de schuldenaar ontvingen, boekt de gemeentelijke kredietbank nu na 6 weken in één keer de overeengekomen som over. Een hele verbetering voor mensen met schulden, vindt Eric: “Ze weten veel eerder waar ze aan toe zijn. Ze kunnen sneller het normale leven weer oppakken. Want, hoe langer zoiets duurt, hoe meer dat leidt tot stress, zorgen en onzekerheid. Dat is slopend voor mensen.”
Den Haag en Amsterdam
De oplossing is ontstaan in het Schuldenlab070, waarin diverse Haagse publieke en private partijen samen oplossingen voor armoede en schulden ontwikkelen. Na een succesvolle proef is collectief schuldregelen sinds 1 januari 2020 opgenomen in de reguliere dienstverlening van de gemeente Den Haag.
SchuldenlabNL, een netwerk van lokale schuldenlabs, probeert nu de beste lokale projecten op te schalen. Collectief schuldregelen is daar een van en inmiddels ook onderwerp van een proef bij de gemeente Amsterdam.
Toename schulden verwacht
En goede hulpverlening is volgens Eric, die sinds 2013 bij het Landelijk Incassocentrum werkt, binnenkort nog harder nodig: “De afgelopen jaren zagen we geen toename in schulden, het ging economisch ook een stuk beter. Maar er gaat wel wat aankomen door de coronacrisis. De NVVK verwacht in dit vierde kwartaal van 2020 veel aanvragen voor schuldhulpverlening. In 2007 en 2008 zag je dat aantal ook stijgen na de bankencrisis. Dat is de laatste jaren weer gestabiliseerd. De Tozo, Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers, loopt af en de gevolgen van Brexit voelen we ook. Er komen misschien meer faillissementen.”
Als die hulpaanvragen straks toenemen, dan is de administratieve tijdswinst zeker niet de belangrijkste motivatie voor de Belastingdienst: “Het komt erop neer dat wij mensen en gemeenten zoveel mogelijk willen ondersteunen bij problemen. En de pilot met collectief schuldregelen in Den Haag was geslaagd, mensen met schulden kregen eerder helderheid. Ik hoop dus dat er over een jaar nog meer gemeentelijke kredietbanken meedoen.”