Uitnodigen tot het doen van aangifte Inkomstenbelasting (IH)

Publicatiedatum 06-05-2025

Op deze pagina vindt u informatie over het algoritme 'Uitnodigen tot het doen van aangifte Inkomstenbelasting (IH)'.

Situatie, doel en algemene omschrijving

De Belastingdienst beoordeelt ieder jaar welke burgers verplicht zijn om aangifte inkomstenbelasting (IH) te doen. Wie aan de voorwaarden voldoet, ontvangt hiervoor een uitnodiging. Deze uitnodiging brengt een wettelijke verplichting met zich mee om aangifte te doen.

Daarnaast zijn er burgers van wie wordt vermoed dat zij recht hebben op een teruggave. In die gevallen is er géén aangifteplicht, maar kan het wel voordelig zijn om aangifte te doen. Ook deze beoordeling gebeurt binnen hetzelfde proces, maar leidt niet tot een uitnodiging.

Het doel van het algoritme is om automatisch vast te stellen of er voor een burger sprake is van een aangifteplicht. Dit gebeurt op basis van vooraf opgestelde selectieregels en gegevens uit verschillende administraties.

De beoordeling maakt gebruik van verschillende onderdelen die:

• het inkomen en de fiscale situatie van de burger vaststellen;
• controleren of er een verplichting tot aangifte geldt;
• de aangifteplicht en onderbouwing administratief vastleggen;
• de benodigde gegevens verzamelen voor de beoordeling.

Voordelen gebruik algortime

Het proces 'Uitnodigen tot het doen van aangifte' is belangrijk voor het tijdig en correct informeren van burgers over hun aangifteplicht of mogelijke teruggave. Dit willen we zorgvuldig doen. Het algoritme kan een medewerker van de Belastingdienst daarbij ondersteunen. De beoordeling is daardoor zorgvuldiger, efficiënter en eenvormiger.

Het algoritme draagt bij aan het systematisch en nauwkeurig controleren van belastinggegevens. Door het inzetten van een algoritme kunnen deze beoordelingen sneller worden verwerkt. De burger kan hierdoor sneller duidelijkheid krijgen.
Het algoritme bepaalt de beoordeling op basis van de relevante gegevens.

Het alternatief is dat een medewerker bij alle gevallen handmatig de gegevens moet verzamelen en beoordelen. Dit zou het proces foutgevoeliger maken en minder efficiënt.

Gegevens, gegevensverwerking en controle 

Gebruikte gegevens	Bron
Persoonsgegevens belastingplichtige	Basisregistratie Personen (BRP)
Inkomensgegevens	Belastingdienst, historische aangiften
Fiscale gegevens/ contra-informatie	Belastingdienst
Gegevens uit voorgaande aangiften/inkomensheffing (financiële gegevens en persoonlijke gegevens)	Belastingdienst
Indicatie zorgkosten	Aangiftegegevens voorgaande jaren
Loonheffing	Belastingdienst
Indicator VIP-status	Belastingdienst
Leeftijd (AOW)	BRP
Verblijfstatus (binnenlands of buitenlands belastingplicht)	BRP/IND

Wettelijke basis

De gegevens in onderstaande tabel worden voor het doel van het algoritme verwerkt waarbij de wetten in onderstaande tabel van toepassing zijn. 

• Algemene wet inzake rijksbelastingen
• Algemene wet bestuursrecht
• Algemene verordening gegevensbescherming
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming
• Wet op de Loonbelasting 1964
• Wet Inkomstenbelasting 2001
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer
• Archiefwet 1995

Type algoritme

Het algoritme bestaat uit selectieregels die zijn opgesteld door inhoudsdeskundigen op basis van wet- en regelgeving en ervaring. Het algoritme is niet zelflerend. Dat betekent dat het zichzelf niet ontwikkelt tijdens het gebruik.

Het algoritme beoordeelt automatisch of een burger verplicht is om aangifte inkomstenbelasting te doen. De beoordeling is gebaseerd op geselecteerde gegevens uit verschillende administraties en vooraf vastgestelde regels.

De uitkomst van het algoritme is dat de burger een uitnodiging ontvangt om aangifte te doen (wettelijke verplichting). Burgers voor wie geen aangifteplicht wordt vastgesteld, ontvangen géén uitnodiging. De beoordeling wordt volledig geautomatiseerd uitgevoerd.

Controle

Het algoritme is door medewerkers van de Belastingdienst ontwikkeld en wordt ook intern onderhouden. De selectieregels worden periodiek beoordeeld en zo nodig bijgesteld om te blijven voldoen aan wet- en regelgeving.

Privacy en AVG

Het gebruik van de gegevens dient te worden getoetst aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

De AVG schrijft voor dat er niet meer gegevens mogen worden gebruikt dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. Inhoudsdeskundigen van de Belastingdienst onderzoeken regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden.

Gebruik bijzondere persoonsgegevens

In het algoritme wordt gebruik gemaakt van een zogenoemde indicator voor chronische ziekte of handicap. Deze indicator geeft aan of iemand op basis van opgevoerde zorgkosten in de aangifte mogelijk chronisch ziek of gehandicapt is ('ja') of dat dit niet het geval is ('nee'). De ruimte voor deze grondslag komt voort uit artikel 9 lid 2 sub g AVG.

In het algoritme wordt gebruik gemaakt van deze indicator, omdat dit relevant is voor het vaststellen van de aangifteplicht of het attenderen op een mogelijke teruggave.

De wettelijke grondslag voor het verwerken hiervan staat in artikel 8.16a van de Wet inkomstenbelasting 2001.

Gelijkheid en non-discriminatie

De selectieregels in het algoritme worden getoetst aan non-discriminatie-wetgeving. Het verwerken van zo min mogelijk persoonsgegevens verkleint het risico op directe discriminatie. Medewerkers die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het beheer van de algoritmen krijgen training over gegevensbescherming en vooroordelen.

Waarborgen

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) vereist dat het handelen van de overheid transparant en rechtmatig is. De Belastingdienst neemt bij de toepassing en ontwikkeling van algoritmen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht.

In het algoritme worden gegevens gebruikt die zijn verzameld in het kader van verschillende belastingwetten. Zoals de AVG voorschrijft worden er niet meer gegevens gebruikt dan noodzakelijk is.

Menselijke tussenkomst

Menselijke tussenkomst in de context van de Belastingdienst houdt in dat een bevoegde en deskundige medewerker een wezenlijke rol speelt in de besluitvorming.

Bij de werking van het algoritme is sprake van menselijke tussenkomst, maar er worden ook beslissingen genomen door het algoritme. Het algoritme detecteert, selecteert en neemt beslissingen over het al dan niet versturen van een uitnodiging tot het doen van aangifte.