Risicomodel Erfbelasting (RME) 

Publicatiedatum 05-02-2025

Op deze pagina vindt u informatie over het algoritme ‘Risicomodel Erfbelasting (RME)’. Dit algoritme helpt medewerkers van de Belastingdienst bij het beoordelen van de aangiftes voor de erfbelasting.  

Situatie, doel en algemene omschrijving  

Over een deel van de nalatenschappen in Nederland moet erfbelasting betaald worden. Hiervan moeten de erfgenamen aangifte Erfbelasting doen. De hoogte van de belasting hangt af van de grootte van de erfenis, het aantal verkrijgers en de relatie tussen erflater en verkrijger. Zie voor meer informatie de website van de Belastingdienst. 

De medewerkers van de Belastingdienst worden sinds 2018 ondersteund door een algoritme bij het beoordelen van de aangiftes Erfbelasting. Het algoritme combineert relevante gegevens met de gegevens uit de aangifte en signaleert welke onderdelen van een aangifte aandacht vragen. De aanslagen Erfbelasting worden handmatig opgelegd. 

Voordelen gebruik algoritme 

Doel van het algoritme is om werk op het juiste niveau te kunnen beleggen en de medewerker van de Belastingdienst te ondersteunen met een advies. Op deze manier wordt de beschikbare capaciteit van de medewerkers zo goed mogelijk gebruikt. Behandelaren zijn hierdoor minder tijd kwijt met aangiftes die volledig juist zijn en niet gecontroleerd hoeven te worden. Het proces van aanslagregeling erfbelasting is met het gebruik van het algoritme effectiever geworden. 

Gegevens, gegevensverwerking en controle 

De volgende gegevens worden ingevoerd in het algoritme: 

Gebruikte gegevens	Bron
Aangiftegegevens Erfbelasting	Belastingdienst
Aangiftegegevens Schenkbelasting	Belastingdienst
Identificerende gegevens	Basisregistratie Personen (BRP)
Indicatie zeer vermogende personen	Belastingdienst
Banksaldi	Banken
Vastgoedgegevens	Kadaster en Landelijke Voorziening WOZ
Aangiftegegevens Inkomstenheffing (IH)	Belastingdienst
Gegevens ANBI Regeling	Belastingdienst
Voertuiggegevens	RDW
Vooroverleg gegevens	Belastingdienst
Afgezonderd Particulier Vermogen	Belastingdienst

Wettelijke basis 

Het verzamelen en het gebruik van de hierboven beschreven gegevens is geregeld in de: 

• Algemene wet inzake rijksbelastingen
• Algemene wet bestuursrecht
• Algemene verordening gegevensbescherming
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming
• Wet Inkomstenbelasting 2001
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer
• Archiefwet 1995
• Successiewet 1956

Type algoritme 

• Het algoritme bestaat uit selectieregels die inhoudsdeskundigen hebben opgesteld op basis van wet- en regelgeving en expertise.
• Het algoritme beoordeelt de situatie van de overleden persoon en erfgenaam via vooraf vastgestelde regels.  
• Het algoritme is niet zelflerend. Dat betekent dat het zich niet ontwikkelt tijdens het gebruik ervan. 

Controle 

Het algoritme is bij de Belastingdienst zelf ontwikkeld en wordt ook intern onderhouden. De selectieregels worden periodiek beoordeeld en zo nodig bijgesteld om te blijven voldoen aan wet- en regelgeving.  

Privacy en AVG 

Het gebruik van de gegevens dient te worden getoetst aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Door het toetsen van persoonsgegevens komen eventuele privacy risico’s in beeld en kunnen passende maatregelen genomen worden.  

De AVG schrijft voor dat er niet meer gegevens gebruikt mogen worden dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden.  

Gebruik bijzondere persoonsgegevens 

Er worden geen bijzondere persoonsgegevens verwerkt.  

Gelijkheid en non-discriminatie 

De selectieregels in het algoritme worden getoetst aan non-discriminatie-wetgeving. Het verwerken van zo min mogelijk persoonsgegevens verkleint het risico op directe discriminatie. Medewerkers die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het beheer van de algoritmen krijgen training over gegevensbescherming en vooroordelen.  

Waarborgen 

Voor de ontwikkeling van algoritmes zijn door de Belastingdienst voorwaarden opgesteld, een kwaliteitsframework. Hierin staan regels en afspraken die zijn gevolgd bij de ontwikkeling van het algoritme. De voorwaarden van de Auditdienst Rijk zijn hierbij leidend. Op vaste momenten controleert de Belastingdienst of het algoritme nog steeds aan de kwaliteitseisen voldoet. 

In het algoritme worden gegevens gebruikt die zijn verzameld in het kader van verschillende belastingwetten. Zoals de AVG voorschrijft worden er niet meer gegevens gebruikt dan noodzakelijk is. 

Menselijke tussenkomst 

Menselijke tussenkomst in de context van de Belastingdienst houdt in dat een bevoegde en deskundige medewerker een wezenlijke rol speelt in de besluitvorming. 

Bij de werking van het algoritme is altijd sprake van menselijke tussenkomst. Het algoritme detecteert en selecteert en voorziet de medewerker eventueel van een advies. Het is de medewerker van de Belastingdienst die de beslissing neemt.