Omzetbelasting Verzuimpreventie en Verzuimaanpak (OBV)

Publicatiedatum 31-12-2024

Op deze pagina vindt u informatie over de algoritmes ‘Omzetbelasting Verzuimpreventie (OBVP)’ en ‘Omzetbelasting Verzuimaanpak (OBVA)’. Deze algoritmen ondersteunen de medewerker van de Belastingdienst bij het tegengaan van aangifteverzuim voor de omzetbelasting. OBVP richt zich op het voorkomen dat aangiftes niet of te laat worden ingediend. Bij OBVA gaat het om ondernemers die geen aangifte hebben gedaan terwijl ze daartoe wel waren verplicht. 

Situatie, doel en algemene omschrijving

De meeste ondernemingen doen aangifte voor de omzetbelasting (ook wel btw genoemd). Aangifte voor de omzetbelasting wordt gedaan over een bepaald tijdvak, per maand, kwartaal of jaar. Als de aangifte niet tijdig wordt ingediend, is er sprake van aangifteverzuim. Met het algoritme OBVP wordt op basis van een aantal indicatoren een inschatting gemaakt van de kans dat de aangifte niet zal worden ingediend. Bij een hoge kans op verzuim wordt een onderneming gebeld door een medewerker. Er wordt dan gewezen op de aangifteplicht en wordt als dat nodig is uitgelegd hoe ze aangifte moeten doen.

Het algoritme OBVA maakt periodiek een overzicht van het aangifteverzuim. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in verschillende groepen. Starters die hun eerste aangifte missen, krijgen een andere aanpak dan ondernemers die al 3 keer of vaker geen aangifte hebben ingediend. Starters worden gebeld, om uit te leggen hoe de ze aangifte moeten doen. Bij herhaald verzuim ontvangt de onderneming afhankelijk van de situatie, een brief met het voornemen om het OB-nummer in te trekken. Er worden dan geen nieuwe aangiften meer uitgereikt, wat toekomstige naheffingsaanslagen en boetes voorkomt.

Voordelen gebruik algoritmes

Beide algoritmes helpen bij een proactieve aanpak van aangifteverzuim voor de omzetbelasting. Met OBVP kunnen ondernemingen al voor het verstrijken van de aangiftetermijn worden gebeld om verzuim te voorkomen. Het algoritme kijkt daarvoor naar patronen uit het verleden om te voorspellen welke ondernemingen hun aangifte mogelijk niet op tijd zullen doen. OBVA maakt het mogelijk om elke groep op een passende manier te benaderen. Behandelsignalen worden op efficiënte, effectieve en consistente manier gegenereerd zodat de medewerkers zich kunnen richten op de uitvoering.

Gegevens, gegevensverwerking en controle

Door de algoritmes worden de volgende gegevens verwerkt:

Gebruikte gegevens	Bron
Identificerende gegevens	Basisregistratie Personen (BRP)
Bedrijfsgegevens (o.a. contactgegevens)	Kamer van Koophandel / Handelsregister (NHR)
Aangifte- en aanslaggegevens Omzetbelasting (OB)	Belastingdienst
Toezichtgegevens (lopende controles)	Belastingdienst
Aangiftegegevens vennootschapsbelasting (Vpb)	Belastingdienst
Bezwaargegevens	Belastingdienst
Resultaten eerdere belacties	Belastingdienst

Wettelijke basis

Het verzamelen en het gebruik van de hierboven beschreven gegevens is geregeld in de:

• Algemene wet inzake rijksbelastingen
• Wet algemene bepalingen burgerservicenummer
• Wet op de omzetbelasting 1968
• Archiefwet 1995
• Wet op de Vennootschapsbelasting 1969
• Algemene wet Bestuursrecht
• Algemene verordening gegevensbescherming
• Uitvoeringswet algemene verordening  gegevensbescherming

Type en werking algoritmes

Het algoritme OBVP is een statistisch model dat getraind is met  verzuimgegevens uit het verleden. Het algoritme is een lerend algoritme: het algoritme is door medewerkers getraind op basis van gegevens uit het verleden om verbanden te ontdekken. Het algoritme wordt periodiek geëvalueerd en indien nodig geactualiseerd. Voor een actualisatie wordt het algoritme opnieuw getraind.

Het algoritme OBVA bestaat bedrijfsregels die inhoudsdeskundigen hebben opgesteld op basis van wet- en regelgeving en expertise. Beide algoritmes maken signalen aan die door medewerkers worden behandeld.

De algoritmes zijn niet zelflerend. Dat betekent dat ze zich niet ontwikkelen tijdens het gebruik ervan.

Controle

Het algoritme is door medewerkers van de Belastingdienst ontwikkeld en wordt intern onderhouden.

De bedrijfsregels worden periodiek beoordeeld en zo nodig bijgesteld om te blijven voldoen aan wet- en regelgeving.

Privacy en AVG

Het gebruik van de gegevens dient te worden getoetst aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Door het toetsen van persoonsgegevens komen eventuele privacyrisico's in beeld en kunnen passende maatregelen genomen worden.

De AVG schrijft voor dat er niet meer gegevens gebruikt mogen worden dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden.

Gelijkheid en non-discriminatie

Het algoritme wordt beoordeeld in lijn met toepasselijke non-discriminatiebeginselen voor directe en indirecte discriminatie. Door zo min mogelijk persoonsgegevens te verwerken, wordt het risico op directe discriminatie verkleind. Medewerkers die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het beheer van de algoritmen krijgen training over gegevensbescherming en vooroordelen.

Waarborgen

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) vereist dat het handelen van de overheid transparant en rechtmatig is. De Belastingdienst neemt bij de toepassing en ontwikkeling van algoritmen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht.

Voor de ontwikkeling van algoritmes zijn door de Belastingdienst voorwaarden opgesteld, een kwaliteitsframework. Hierin staan regels en afspraken die zijn gevolgd bij de ontwikkeling van het algoritme. De voorwaarden van de Auditdienst Rijk zijn hierbij leidend. Op vaste momenten controleert de Belastingdienst of het algoritme nog steeds aan de kwaliteitseisen voldoet.

In het algoritme worden gegevens gebruikt die zijn verzameld in het kader van verschillende belastingwetten. Zoals de AVG voorschrijft worden er niet meer gegevens gebruikt dan noodzakelijk is.

Menselijke tussenkomst

Menselijke tussenkomst in de context van de Belastingdienst houdt in dat een bevoegde en deskundige medewerker een wezenlijke rol speelt in de besluitvorming.

Beide algoritmes maken behandelsignalen aan. De medewerker beoordeelt of er vanwege zo’n signaal contact wordt opgenomen met de onderneming. Beslissingen die impact kunnen hebben op de onderneming  worden altijd door de medewerker genomen.