Prioritering Invorderingswerkzaamheden

Op deze pagina vindt u informatie over de algoritmen ‘Dynamisch Monitoren’ (DM) , ‘Bellen na aanmaning’(BNA) en ‘Willen Kunnen Kwadrant-GG’ (WKK-GG). Deze algoritmen helpen medewerkers van de Belastingdienst om overzicht te houden bij openstaande belastingschulden. Ook ondersteunen de algoritmen bij het volgen van gemaakte afspraken over die belastingschulden.

Situatie, doel en algemene omschrijving

Het is de wettelijke taak van de Belastingdienst om ervoor zorgen dat mensen hun belasting betalen. Dat noemen we het innen van verschuldigde belasting. Aan een vastgestelde belastingaanslag zit een vordering (geldbedrag) vast. Deze moet betaald worden door de belastingplichtige. In totaal gaat het om heel veel vorderingen die de Belastingdienst moet innen. Dat maakt het innen van belasting een omvangrijke taak.

De meeste vorderingen worden op tijd betaald. Een klein deel staat langer open dan is toegestaan. Op dat moment wordt er in de meeste gevallen eerst een herinnering naar de belastingplichtige gestuurd. Dat is een waarschuwing dat het geldbedrag nog niet is betaald. Als dat geen resultaat oplevert, sturen we een aanmaning. Bij een aanmaning worden ook aanmaningskosten in rekening gebracht. Daarna zal in een aantal gevallen een medewerker van de Belastingdienst telefonisch contact opnemen met een belastingplichtige om deze te informeren over de mogelijkheden voor uitstel van betaling, kwijtschelding of een betalingsregeling.

De volgende stap is een dwangbevel. Dit is een aankondiging dat de Belastingdienst stappen gaat ondernemen door invorderingsmaatregelen. In de fase na het dwangbevel heeft de Belastingdienst verschillende mogelijkheden om de belastingschuld te verhalen, zoals:

• beslagleggen op bijvoorbeeld een auto of onroerende zaken/goederen
• vorderingen op loon of banktegoed
• aansprakelijk stellen.

Bij het verhalen op inkomen let de Belastingdienst er op dat het bestaansminimum van een belastingplichtige niet wordt aangetast.

Er zijn ook particulieren en bedrijven die hun belastingschuld (tijdelijk) niet kunnen betalen. In dat geval is uitstel van betaling of kwijtschelding mogelijk. Of wordt een betalingsregeling afgesproken. De invordering wordt dan gepauzeerd.

Algoritmen voor actief volgen van schulden en afspraken

De Belastingdienst maakt gebruik van een algoritme om de openstaande schulden en gemaakte afspraken actief te volgen (monitoren). Dat algoritme noemen we ‘Dynamisch Monitoren’ (DM). DM werkt met gegevens uit diverse gegevensbronnen en met signalen uit de algoritmen ‘Willen Kunnen Kwadrant-GG’ (WKK-GG) en ‘Bellen na Aanmaning’ (BNA).

De algoritmen WKK-GG en BNA kunnen een signaal geven aan een medewerker van de Belastingdienst als het bellen van een belastingschuldige:

• er aan bijdraagt dat de openstaande vordering wordt betaald, of
• dat er afspraken worden gemaakt over de invordering.

De algoritmen WKK-GG en BNA geven alleen signalen na de aanmaning en vóór het dwangbevel. WKK-GG doet dit in het geval dat iemand voor het eerst sinds lange tijd een aanmaning heeft gehad.

Na het dwangbevel gaat het algoritme DM na of iemand met een belastingschuld over voldoende (nieuwe) inkomsten of eigendommen beschikt waar de Belastingdienst beslag op kan leggen. Dat gebeurt bij alle openstaande vorderingen waar:

• een dwangbevel geen resultaat heeft opgeleverd en
• waar nog geen beslag is gelegd en geen afspraken (zoals een betalingsregeling) zijn gemaakt.

Signalen worden in de meest efficiënte volgorde gezet. Zo kan de Belastingdienst met de minste kosten het grootste deel van de openstaande schuld innen. Beschikt een persoon met een belastingschuld naar verwachting over voldoende (nieuwe) inkomsten of eigendommen? Dan wordt er een signaal gestuurd naar een medewerker van de Belastingdienst die de situatie beoordeelt. Het algoritme DM bewaakt de voortgang van de beslaglegging en de gemaakte afspraken wanneer er uitstel van betaling of een betalingsregeling is afgesproken.

Voordelen gebruik algoritmen

Met deze drie algoritmen kan de Belastingdienst zo efficiënt mogelijk gebruikmaken van gegevens die bekend zijn. Hierdoor gaat het innen van openstaande vorderingen beter en succesvoller dan toen dit volledig handmatig gebeurde.

Gegevens, gegevensverwerking en controle

De volgende gegevens van personen met een belastingschuld (en de eventuele fiscale partners) worden ingevoerd in de algoritmen:

Gebruikte gegevens	Bron	Gebruikt in
Status openstaande vorderingen	Belastingdienst	BNA, WKK-GG en DM
Betaalgegevens	Belastingdienst	BNA, WKK-GG en DM
Identificerende gegevens (BSN)	Basisregistratie Personen (BRP)	BNA, WKK-GG en DM
Financiële producten	Banken	BNA, WKK-GG en DM
Voertuiggegevens	RDW	DM
Vastgoedgegevens	Kadaster	DM
Loongegevens	UWV	BNA, WKK-GG en DM
Bezwaargegevens	Belastingdienst	BNA, WKK-GG en DM
Aangiftegegevens Omzetbelasting	Belastingdienst	BNA, WKK-GG en DM
Aangiftegegevens Vennootschapsbelasting	Belastingdienst	DM
Aangiftegegevens Loonheffing	Belastingdienst	DM
Aangiftegegevens Inkomstenbelasting	Belastingdienst	DM
Bedrijfsgegevens	Kamer van Koophandel	BNA, WKK-GG en DM
Resultaat eerder behandelde signalen van Dynamisch Monitoren	Belastingdienst	WKK-GG en BNA
Resultaat eerder telefonisch contact	Belastingdienst	WKK-GG en BNA

Wettelijk kader

Het verzamelen en het gebruik van de hierboven beschreven gegevens is geregeld in de:

• Invorderingswet 1990
• Algemene wet inzake rijksbelastingen
• Uitvoeringsregeling algemene wet inzake rijksbelastingen
• Wet vereenvoudiging beslagvrije voet (en bijbehorende regelingen)
• Algemene wet bestuursrecht
• Algemene verordening gegevensbescherming
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming
• Europees verdrag voor de bescherming van de rechten van de mens
• Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
• Grondwet
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer
• Leidraad Invordering 2008
• Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
• Archiefwet 1995
• Selectielijsten Belastingdienst

Type algoritme

Alle drie de algoritmen bestaan uit beslisregels die zijn opgesteld in samenwerking met inhoudsdeskundigen en juristen. Deze beslisregels zorgen voor:

• inschatten in welke gevallen telefonisch contact effectief zal zijn
• het monitoren van mogelijke (nieuwe) inkomsten en eigendommen van schuldenaren
• het bewaken van de gemaakte afspraken.

De algoritmen zijn niet zelflerend. Dat betekent dat ze zich niet ontwikkelen tijdens het gebruik ervan.

Controle

De algoritmen zijn door de Belastingdienst ontwikkeld en worden ook intern onderhouden. Een overzicht geeft inzicht in de kwaliteit van de door de medewerkers afgehandelde signalen. Zo kan worden beoordeeld of het algoritme verbeterd moet worden.

De beslisregels worden uitgebreid en bijgesteld om te blijven voldoen aan wet- en regelgeving en aan politieke wensen.

Gelijkheid, non-discriminatie en privacy

Het gebruik van de gegevens wordt getoetst aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De Belastingdienst voorkomt directe discriminatie met de algoritmen door geen gebruik te maken van beschermde persoonsgegevens, zoals bijvoorbeeld etnische afkomst.

Waarborgen

Voor de ontwikkeling van algoritmen heeft de Belastingdienst voorwaarden opgesteld, een kwaliteitsframework. Hierin staan regels en afspraken die zijn gevolgd bij het ontwikkelen van het algoritme. De voorwaarden van de Auditdienst Rijk (ADR) zijn hierbij leidend. Bij wijzigingen in een van de algoritmen controleert de Belastingdienst of het gewijzigde algoritme nog steeds aan de kwaliteitseisen voldoen.

Het gebruik van de betreffende gegevens is getoetst aan de relevante wetgeving.

De AVG schrijft voor dat we niet meer gegevens mogen gebruiken dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden. Is dit niet het geval, dan wordt het algoritme aangepast en worden deze gegevens ook niet meer gebruikt.

Profilering

BNA en WKK-GG verdelen belastingschuldigen over groepen. Dit gebeurt om de kans zo groot mogelijk te maken dat alleen gebeld wordt met belastingschuldigen waar de kans groot is dat de openstaande vordering daardoor (eerder) wordt betaald. De algoritmen gebruiken daarvoor alleen de gegevens die worden genoemd in bovenstaande tabel. Het gebruik van gegevens wordt getoetst om te voorkomen dat er profilering plaatsvindt die niet is toegestaan.