Belastingzaken na een scheiding: 4 op de 10 mensen weten niet wat ze moeten regelen

Het aantal echtscheidingsaanvragen laat na de zomermaanden al jaren een piek zien. Bij een relatiebreuk komt veel kijken, ook financieel. Deze zomer is in opdracht van de Belastingdienst onderzoek gedaan onder mensen die in de afgelopen 5 jaar gescheiden zijn, om hen zo goed mogelijk op weg te kunnen helpen. Wat blijkt? Bijna 4 op de 10 mensen weten na een relatiebreuk niet wat ze moeten regelen voor hun belastingzaken. De Belastingdienst helpt hen op weg met tips.

Uit de peiling blijkt onder meer dat bijna de helft van de mensen na de scheiding meer financiële zorgen heeft dan vóór de scheiding. “Na een scheiding is het handig om een paar belastingzaken meteen te regelen. Denk bijvoorbeeld aan het wijzigen of aanvragen van een voorlopige aanslag, uitzoeken of je samen of alleen aangifte inkomstenbelasting wil doen en het invullen van de scheiden-checklist. Dat geeft overzicht en je weet waar je financieel aan toe bent”, zegt Naziema Bodha, medewerker van de Belastingdienst.

Wijzig je voorlopige aanslag of vraag er één aan

Om financiële verrassingen te voorkomen, hadden 4 op de 10 mensen met een voorlopige aanslag deze eerder willen aanpassen dan ze deden. Naziema: “Als je situatie verandert, zoals na een scheiding, heeft dat ook gevolgen voor de bedragen die je terugkrijgt of moet betalen. Door je voorlopige aanslag aan te passen na je scheiding, betaal of krijg je elke maand een bedrag op basis van je nieuwe situatie. Zo weet je waar je financieel aan toe bent. Heb je nog geen voorlopige aanslag? Dan kan je er één aanvragen op belastingdienst.nl/voorlopigeaanslag.”

Doe samen of apart aangifte

Ook wisten bijna 4 op de 10 gescheiden mensen niet dat ze de keuze hadden om de aangifte inkomstenbelasting over het jaar van de scheiding samen of apart te doen en wist de helft niet welke aftrekposten ze konden opgeven. Ruim de helft wist ook niet voor welke heffingskortingen ze in aanmerking kwamen na de scheiding. Als je ervoor kiest om het hele jaar van de scheiding nog als fiscaal partners aangifte inkomstenbelasting te doen, is het voordeel dat je de inkomsten en aftrekposten nog eenmaal gunstig kunt verdelen. Naziema: “Je kunt over het jaar van de scheiding nog samen aangifte inkomstenbelasting doen als fiscaal partners. Aangifte doen als fiscaal partner kan ook apart van elkaar, maar het meest handig is om dit samen te doen. Daarmee verminder je de kans op fouten. Houd bij je keuze wel rekening met de mogelijke gevolgen voor toeslagen, heffingskortingen en eventuele drempelbedragen. Zoals bij zorgkosten.”

Wil je weten wat voor jou het beste is? Maak een proefberekening over het jaar van de scheiding met en zonder de inkomsten van je partner. Dit doe je door als proef de voorlopige aanslag in te vullen op Mijn Belastingdienst, zonder deze te verzenden. Maak ook voor je toeslagen een proefberekening.

Vul de scheiden-checklist in

Elke situatie is anders. Vul daarom de checklist in op belastingdienst.nl/scheiden. Na het beantwoorden van 4 vragen zie je meteen waar jij op moet letten.

Meer weten?

Kijk op belastingdienst.nl/scheiden.

Over het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd door PanelWizard, onder ruim 500 respondenten die in de afgelopen 5 jaar gescheiden zijn.

Als je uit elkaar gaat, moet je een hoop regelen - zeker als je samen kinderen of een koophuis hebt. Uit onderzoek van de Belastingdienst blijkt dat slechts 3 op de 10 stellen vooraf financiële afspraken op papier heeft gezet. Het maken en vastleggen van financiële afspraken tijdens een scheiding is niet verplicht, maar wel aan te raden. De Belastingdienst biedt daarom een scheiden-checklist aan, waarmee je op een rij zet wat je aan belastingen en toeslagen moet regelen als je gaat scheiden.

Uit het onderzoek blijkt dat 1 op de 3 gescheiden stellen geen afspraken maakt over het verrekenen van eventueel te ontvangen of terug te betalen toeslagen. Ook maakt 4 op de 10 stellen geen afspraken over de verdeling van de hypotheekrenteaftrek van hun gezamenlijke koophuis.

Financiële afspraken maken én vastleggen

Het is niet verplicht om financiële afspraken te maken en vast te leggen tijdens de scheiding, maar Manuela van Blanken, scheiden-expert bij de Belastingdienst, raadt het wel aan. “Met het maken én vastleggen van financiële afspraken zorg je ervoor dat je geldzaken goed geregeld zijn. Ook is het fijn dat je op een later moment altijd op de afspraken kan terugvallen mocht er onduidelijkheid over zijn. Je kunt de afspraken bijvoorbeeld vastleggen in een echtscheidingsconvenant. Misschien niet zo romantisch, maar het liefst maak je die afspraken en leg je dit vast als je nog samen bent, en dus nog goed met elkaar in gesprek kunt over jullie financiën. Bijvoorbeeld als je gaat samenwonen of trouwen.”

Gevolgen voor belastingen en toeslagen

Manuela raadt ook aan om bij die afspraken stil te staan bij de gevolgen ervan zijn voor je belastingen en toeslagen. “Als je bijvoorbeeld samen voor de helft eigenaar bent van een eigen woning en je betaalt ook de hypotheekrente voor je ex-partner, dan kan deze rente aftrekbaar zijn als alimentatie wanneer er sprake is van een onderhoudsverplichting. Dit kan je vastleggen naast de afspraken over onder andere partneralimentatie, verdeling oudedagsvoorzieningen zoals pensioen, kinderalimentatie etc. Maar denk bijvoorbeeld ook aan afspraken over hoe jullie omgaan met te betalen of terug te ontvangen bedragen aan belasting en toeslagen over de periode dat je nog samen was.”

Wijzigingen doorgeven

Het is verstandig je nieuwe financiële situatie zo snel mogelijk door te geven in je voorlopige aanslag en je toeslagen. Dit kan namelijk veranderen door een wijziging in je inkomen, het betalen of ontvangen van partneralimentatie en het aanpassen van het aantal kinderopvanguren. Zo kom je achteraf niet voor verrassingen te staan.

Check ook of je (nog) recht hebt op toeslagen. Iets wat een kwart van de scheiders niet uitzoekt tijdens of vlak na de scheiding. Dat is zonde, want uit de peiling blijkt dat mensen na de scheiding vaker toeslagen ontvangen dan voor de scheiding (45% versus 37%). Je kunt nieuwe toeslagen aanvragen zodra je geen toeslagpartner meer bent met je ex-partner. Een kwart van de scheiders weet dit niet, laat het onderzoek zien.

In vier stappen pas je jouw voorlopige aanslag online aan in Mijn Belastingdienst. Voor toeslagen geef je wijzigingen door via Mijn toeslagen.

Samen of apart belastingaangifte doen

Veel mensen die scheiden, vragen zich af of ze samen of apart aangifte moeten doen over het jaar van de scheiding. Manuela: “Beide mag. Wij raden aan om nog zoveel mogelijk in overleg aangifte inkomstenbelasting te doen. Al dan niet als fiscaal partner. Hiermee kunnen namelijk veel fouten voorkomen worden. Zo moet je bijvoorbeeld de inkomensgegevens van je ex-partner invullen in de aangifte. Dat wordt vaak vergeten.”

Ook kun je, als je ervoor kiest om het gehele jaar nog als fiscaal partners aangifte te doen, gemeenschappelijke inkomsten en aftrekposten nog een laatste keer gunstig verdelen. Iedere verdeling mag, zolang het totaal uitkomt op 100%. Manuela: “Houd bij de keuze wel rekening met de eventuele gevolgen voor toeslagen, heffingskortingen en eventuele drempelbedragen zoals bij zorgkosten.”

Scheiden-checklist

Maak de persoonlijke scheiden-checklist op belastingdienst.nl/scheiden. Zo zet je op een rij welke belastingen en toeslagen je moet regelen.

Over het onderzoek

De peiling is van 29 juli tot en met 4 augustus 2021 uitgevoerd door PanelWizard in opdracht van de Belastingdienst. Aan het onderzoek namen 530 respondenten deel vanaf 18 jaar die de afgelopen 5 jaar uit elkaar zijn gegaan met een partner die ook hun fiscaal partner was.