Risicomodel Loonheffingen – Toezicht op juiste kwalificatie arbeidsrelaties (TKA)

Publicatiedatum 05-11-2024

Op deze pagina vindt u informatie over het algoritme ‘Toezicht op juiste kwalificatie arbeidsrelaties (TKA)’. Dit algoritme maakt onderdeel uit van het risicomodel Loonheffingen. Het risicomodel Loonheffingen helpt medewerkers van de Belastingdienst bij het toezicht houden op een juiste en volledige inhouding en afdracht van de loonheffingen. Het algoritme TKA helpt medewerkers van de Belastingdienst te reageren op mogelijk onjuist gekwalificeerde arbeidsrelaties.   

Situatie, doel en algemene omschrijving

De Belastingdienst houdt toezicht op een juiste en volledige inhouding en afdracht van de loonheffingen. Loonheffingen zijn belastingen en premies die ondernemingen (als werkgever) inhouden (loonbelasting en premie volksverzekeringen) en betalen over het loon van hun werknemers (premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet). Het risicomodel Loonheffingen helpt de medewerkers van de Belastingdienst bij het toezicht houden op de juiste naleving van de voor de loonheffingen relevante wetgeving.

Het algoritme TKA is bedoeld om de inzet van extra arbeidskrachten die niet in loondienst werken te kunnen detecteren. Vervolgens kan een toezichtsactie (bellen, vragenbrieven, controlebezoek ed.) worden opgestart om te beoordelen hoe hoog het risico is op te weinig afgedragen loonheffingen.

Toezicht op juiste kwalificatie van arbeidsrelaties

Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van schijnzelfstandigheid worden er ten onrechte geen loonheffingen afgedragen. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van schijnzelfstandigheid wanneer een onderneming (als opdrachtgever) gebruik maakt van ingehuurde arbeidskrachten die feitelijk in een afhankelijke en/of ondergeschikte relatie werkzaam zijn voor deze onderneming waardoor er eigenlijk sprake is van een dienstbetrekking (in loondienst werken).

Schijnzelfstandigheid heeft onder andere de volgende nadelige gevolgen:

• De schijnzelfstandige is minder goed beschermd dan wanneer deze persoon in loondienst zou zijn geweest.
• De schijnzelfstandige kan ten onrechte gebruikmaken van fiscale regelingen voor ondernemingen.
• De opdrachtgever draagt te weinig loonheffingen af.
• De concurrentie met ondernemingen (die wel gebruik maken van personeel in loondienst) wordt verstoord.

Om deze redenen intensiveert de Belastingdienst het toezicht op de juiste kwalificatie van arbeidsrelaties.

Het algoritme TKA combineert verschillende soorten gegevens om indicaties op te sporen van situaties waar er sprake is van inhuur van derden. Op basis van deze indicaties kan contact gezocht worden met de opdrachtgevers voor aanvullende vragen om vast te stellen of een onderzoek moet worden gestart naar de kwalificatie van arbeidsrelaties.

Voordelen gebruik algoritmes

Met dit algoritme kan de Belastingdienst de beperkte capaciteit voor toezicht efficiënter inzetten. Het gebruik van het algoritme verhoogt de kans dat de juiste opdrachtgever wordt benaderd voor een gesprek of onderzoek. Door het gebruik van het algoritme zal het toezicht efficiënter en effectiever kunnen worden uitgevoerd dan toen de detectie en selectie handmatig gebeurde.

Via de resultaten uit het algoritme kan de Belastingdienst ook proactief handelen via bijvoorbeeld extra voorlichting.

Gegevens, gegevensverwerking en controle

De volgende gegevens worden ingevoerd in het algoritme:

Gebruikte gegevens	Bron
Identificerende gegevens (o.a. BSN)	Basisregistratie Personen (BRP)
Identificerende bedrijfsgegevens (o.a. fiscaalnummer)	Kamer van Koophandel
Aangiftegegevens Loonheffingen	Belastingdienst
Aangiftegegevens Omzetbelasting (fiscaalnummer en omzet)	Belastingdienst
Aangiftegegevens Vennootschapsbelasting (fiscaalnummer en diverse aangifte-, aanslaggegevens)	Belastingdienst
Aangiftegegevens Inkomstenbelasting (fiscaalnummer en diverse aangifte-, aanslaggegevens)	Belastingdienst

Wettelijk kader

Het verzamelen en het gebruik van de hierboven beschreven gegevens is geregeld in de:

• Algemene wet inzake rijksbelastingen
• Algemene wet bestuursrecht
• Algemene verordening gegevensbescherming
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming
• Wet op de Loonbelasting 1964
• Wet Inkomstenbelasting 2001
• Wet op de Vennootschapsbelasting 1969
• Wet op de Omzetbelasting 1968
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer
• Archiefwet 1995

Type algoritme

Het algoritme bestaat uit beslisregels die zijn opgesteld in samenwerking met inhoudsdeskundigen en juristen.

Het algoritme is niet zelflerend. Dat betekent dat het zich niet ontwikkelt tijdens het gebruik ervan.

Controle

Het algoritme is door de Belastingdienst ontwikkeld en wordt ook intern onderhouden. De beslisregels worden periodiek beoordeeld en zo nodig bijgesteld om te blijven voldoen aan wet- en regelgeving.

Gelijkheid, non-discriminatie en privacy

Het gebruik van de gegevens wordt getoetst aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De Belastingdienst voorkomt discriminatie door bij het algoritme TKA geen gebruik te maken van bijzondere persoonsgegevens.

Waarborgen

Voor de ontwikkeling van algoritmen heeft de Belastingdienst voorwaarden opgesteld, een kwaliteitsframework. Hierin staan regels en afspraken die zijn gevolgd bij het ontwikkelen van het algoritme. De voorwaarden van de Auditdienst Rijk (ADR) zijn hierbij leidend. Bij wijzigingen in een van de algoritmen controleert de Belastingdienst of de algoritmen nog steeds aan de kwaliteitseisen voldoen.

Het gebruik van de betreffende gegevens is getoetst aan de relevante wetgeving. De AVG schrijft voor dat we niet meer gegevens mogen gebruiken dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden. Is dit niet het geval, dan wordt het algoritme aangepast en worden deze gegevens ook niet meer gebruikt.