Onderzoek naar werking belasting- en toeslagenstelsel op de burger

De Belastingdienst mag een nieuwe gepromoveerde collega verwelkomen. Specialistisch Adviseur Tax & Technology Arthur van der Linden promoveerde op zijn onderzoek naar de werking van het inkomstenbelasting- en toeslagenstelsel. Voor het eerste deel van zijn onderzoeken ontving hij eerder de Stevensprijs 2020. Van harte gefeliciteerd Arthur!

Black box

Arthur: Het inkomstenbelasting- en toeslagenstelsel werd omschreven als een ‘black box’. Je doet er wat in, jouw feiten en omstandigheden, dat doorloopt de wettelijke systematiek en vervolgens komt daar een verschuldigde inkomstenbelasting en een bepaalde recht tot toeslagen uitrollen. Maar hoe komt die uitkomst nu tot stand? En wat zijn de relaties binnen het stelsel? Wat gebeurt er bijvoorbeeld met het recht tot toeslagen van veel burgers als het minimumloon wordt verhoogd? Tussen veel wettelijke bepalingen is sprake van een soort waterbed. Een verandering hier, zoals het verhogen van het minimumloon, werkt door in iets anders, zoals bijvoorbeeld de afbouwgrenzen van toeslagen.

Mijn onderzoekt pakt eigenlijk die black box uit en kijkt wat er onder de motorkap gebeurt als de situatie van de belastingbetalende en toeslagenontvangende burger verandert. Het onderzoek verricht ik via een zelfontwikkeld microsimulatiemodel. Voor het eerste deel van de onderzoeken kreeg ik de Stevensprijs 2020 toegekend.

Hobbyproject

Het begon eigenlijk meer als een hobbyproject, toen werd dat de basis van mijn promotieonderzoek en uiteindelijk begint het ook steeds meer mijn werk te worden bij de Belastingdienst en daarbuiten. Ik wil al langere tijd heel graag die black box opentrekken. Het is in de fiscale literatuur bekend dat er relatief weinig onderzoek is gedaan naar de belastingheffing bij burgers, gaat Arthur verder.

Ik wil ook proberen om overzicht te creëren in de complexe belasting- en toeslagenstelsel. Dat helpt niet alleen bij het nog beter in kaart brengen van de knelpunten bij burgers en ondernemers, maar hopelijk ook om het stelsel uiteindelijk simpeler en beter te maken. Iets waar de Belastingdienst overigens ook baat bij heeft, bijvoorbeeld doordat burgers minder in de knel komen of de wet uitvoerbaarder wordt.

Verdere stappen

Arthur: Op dit moment werk ik vanuit de Corporate Dienst Vaktechniek samen met het organisatieonderdeel Innovatie & Strategie (I&S) aan het verdere onderzoek, waarin we ook gemeentelijke regelingen in meenemen. Daarbij gaan we in gesprek met externe partijen zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeentes om de knelpunten in het stelsel verder in kaart te brengen, ook vanuit een gedragsperspectief. Daarnaast word ik waarschijnlijk gedetacheerd naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om mee te werken aan het programma Vereenvoudiging Inkomensondersteuning voor Mensen (VIM). VIM is een onderzoek naar hoe de inkomensondersteuning eenvoudiger en begrijpelijker kan.