Ga direct naar de inhoud
Ga direct naar de footer
Goedkeuring modelovereenkomsten vrije vervanging ingetrokken na uitspraak Hoge Raad in Deliveroo-arrest
Op 24 maart 2023 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in de zaak van vakbond FNV tegen Deliveroo. De Hoge Raad heeft het oordeel van het Amsterdamse Hof in stand gelaten dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst.
Als gevolg van dit arrest trekt de Belastingdienst per 1 januari 2024 de goedkeuring in van modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging. Brancheorganisaties en andere geregistreerde aanvragers van wie de goedkeuring wordt ingetrokken ontvangen uiterlijk 1 oktober 2023 een brief van de Belastingdienst.
Het gaat om de algemene modelovereenkomst vrije vervanging, maar ook om de modelovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen en individuele modelovereenkomsten die gebaseerd zijn op zogenoemde vrije vervanging. Bij deze overeenkomsten gaat men ervan uit dat de opdrachtnemer zzp’er is als in de overeenkomst is opgenomen dat hij zich vrij mag laten vervangen. Omdat de Hoge Raad heeft geoordeeld dat ook bij vrije vervanging sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst, zijn deze modelovereenkomsten niet langer houdbaar.
Over de modelovereenkomsten
Een goedgekeurde modelovereenkomst is een door de Belastingdienst beoordeeld document. Hierin staan afspraken die de arbeidsrelatie tussen een opdrachtnemer en een opdrachtgever verduidelijken. Als zij volgens een goedgekeurde modelovereenkomst werken, wordt dit niet aangemerkt als dienstbetrekking.
Naast de modelovereenkomst vrije vervanging bestaat nog een aantal modelovereenkomsten. Het Deliveroo-arrest heeft alléén directe impact op de modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging, waardoor die goedkeuringen worden ingetrokken.
Bestaande overeenkomsten aanpassen voor 1 januari 2024
Het Deliveroo-arrest heeft direct na de uitspraak van de Hoge Raad gevolgen voor het gebruik van deze modelovereenkomsten. Opdrachtgevers en opdrachtnemers zijn verplicht hun arbeidsrelatie aan te passen als die niet meer aan de regels voldoet. Zij worden echter in staat gesteld om de impact van het arrest en de gevolgen voor de arbeidsrelatie te analyseren en te verwerken. Zij krijgen tot 1 januari 2024 de tijd om hun arbeidsrelatie anders in te richten als dat nodig blijkt. Vanaf 1 januari 2024 geven de overeenkomsten geen zekerheid meer over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
Over het arrest
In het Deliveroo-arrest bevestigde de Hoge Raad het eerdere oordeel van het Amsterdamse Hof dat de bezorgers van Deliveroo werkten op basis van een arbeidsovereenkomst. Of hiervan sprake is, hangt volgens de Hoge Raad af van alle omstandigheden van het geval. Volgens de Hoge Raad is de verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren slechts één van de elementen die van belang kan zijn bij de beoordeling van de arbeidsrelatie. De vrije vervanging kan weliswaar duiden op de afwezigheid van een arbeidsovereenkomst, maar is niet van dien aard dat daarmee de kwalificatie ‘arbeidsovereenkomst’ onverenigbaar is.
Uiterlijk 1 oktober 2023 ontvangen brancheorganisaties en andere geregistreerde aanvragers van wie de individueel goedgekeurde modelovereenkomsten worden ingetrokken een brief van de Belastingdienst.
Handhaving door de Belastingdienst
Mocht de Belastingdienst bij de opdrachtgever een onderzoek instellen waaruit blijkt dat sprake is van een dienstbetrekking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, dan zal dit niet direct tot correcties naar het verleden leiden. Er volgt in die situaties eerst een aanwijzing om de arbeidsrelatie naar de toekomst anders te kwalificeren. Dit is anders als aantoonbaar sprake is van kwaadwillendheid. Dan wordt ook corrigerend naar het verleden opgetreden.
Na het opheffen van het handhavingsmoratorium (ambitie is uiterlijk 1 januari 2025) zijn correcties bij de opdrachtgever wel mogelijk, met terugwerkende kracht tot aan het moment van het opheffen van het handhavingsmoratorium.