Blog: “Mijn missie is geslaagd als bezoekers weten waarom ze belasting betalen”

5 escaperooms, een bolletjesslikkerstoilet en een illegale goktafel. Niet meteen dingen die je verwacht in een museum over belastingen en douane. Toch is dit slechts een deel van de verrassende collectie van het Belasting & Douane Museum in Rotterdam. Conservator Anne-Marieke vertelt erover in haar blog.

Heeft u dat ook? Dat wanneer u weer terug bent van vakantie het stiekem toch wel fijn vindt om thuis te komen? Ik heb dat al als ik in het vliegtuig boven Nederland naar buiten kijk en zie hoe strak alles georganiseerd is daar beneden. Ons onderwijs, die goede infrastructuur, de veiligheid op straat. Eigenlijk alles wat we nodig hebben om het land goed en veilig te laten draaien betalen we van het belastinggeld dat iedereen afstaat over het inkomen. In het Belasting & Douane Museum laten we dit op verschillende manieren zien.

Items verzamelen

Als conservator van het museum onderzoek ik de kunst- en gebruiksvoorwerpen uit de bedrijfscollectie van de Belastingdienst, de Douane en het Ministerie van Financiën. Die voorwerpen krijgen we persoonlijk aangeboden of via tips van mensen die bijvoorbeeld voorwerpen zien op veilingen. Ook zoek ik pro-actief naar interessante items om aan te kopen voor het museum.

Het museum kocht deze week nog 10 foto’s van gedupeerde toeslagenouders. Die bewaar ik voor later, als het heden verleden wordt. Ondertussen zoek ik voor een mogelijke toekomstige tentoonstelling over dit onderwerp naar meer objecten. Mijn taak is dus echt om collecties te vormen en die in te zetten bij tentoonstellingen.

Modern en verrassend

Ik haal mijn motivatie uit de grote afwisseling van onderwerpen. Telkens kan ik me in een nieuw thema verdiepen wat we in de wisseltentoonstellingen aan het publiek presenteren. Als de bezoekers in het museum oppikken dat ze bijdragen aan de samenleving door belasting te betalen, is mijn missie geslaagd. De grote uitdaging is om dat op een moderne en verrassende manier te doen. Want, laten we eerlijk zijn, belasting betalen is normaal maar doet ook een beetje pijn.

Hoe houden we het dan verrassend? Bijvoorbeeld met de tentoonstelling over de FIOD. Deze bestaat uit 5 escaperooms, met fraudezaken in de vorm van raadsels die je moet oplossen. We zien veel kinderen die volwassenen helpen met het zoeken naar de aanwijzingen. Maar, voor bezoekers die geen zin hebben in de escaperooms zijn er ook traditionele vitrines met objecten en veel achtergrondinformatie op de wanden. Zo krijg je een kijkje in het werk van de FIOD, dus dat is heel leuk om te doen.

Maatschappelijke functie

Ook willen we als museum aansluiten bij actuele maatschappelijke thema’s. Hier in Rotterdam zijn veel jongeren met schulden. We zetten daarom nu de tentoonstelling Geldlab op. Hiermee willen we jongeren bewust maken van de werking van geld zoals bij leningen, verzekeringen, sparen en daarmee geldproblemen bespreekbaar maken. Zo hopen we dat schulden afnemen. Begin 2023 opent deze interactieve en vrolijke tentoonstelling.

Leuker dan gedacht

Ik merk dat mensen die het museum bezoeken vaak lage verwachtingen hebben. Ze kunnen zich niet voorstellen wát ze bij ons aantreffen. Hoe mooi is het dan om terug te horen dat bezoekers het veel leuker vinden dan vooraf gedacht én dat ze ook nog iets hebben opgestoken.

Anne-Marieke van Schaik
Conservator Belasting & Douane Museumer